MenuMenu15 października 2002 roku - to dzień uczczenia stulecia istnienia budynku szkoły poprzez odsłonięcie tablicy upamiętniającej ten jubileusz.
Jednak to przede wszystkim dzień, w którym Adam Mickiewicz stał się patronem naszego gimnazjum, czym społeczność szkolna nawiązała do przedwojennej tradycji.
Biografia Adama Mickiewicza
Dzieciństwo i dom rodzinny
Adam Mickiewicz uważany jest za twórcę polskiego romantyzmu, prawodawcę jego najbardziej charakterystycznych cech. Urodził się 24 grudnia 1798 w Zaosiu, w pobliżu Nowogródka (aktualnie tereny Białorusi), na uroczej nadniemeńskiej ziemi, niedaleko jeziora Świteź. Według niektórych miało to miejsce w karczmie o nazwie Wygoda. Akuszerka, odbierająca poród, miała odciąć pępowinę noworodka na książce, przeznaczając tym samym dziecię na człowieka rozumnego. Ojciec późniejszego wieszcza - Mikołaj Mickiewicz (herbu Poraj) odbywał praktykę adwokacką w Nowogródku, natomiast matka - Barbara była córką ekonoma, zajmowała się domem i synami. Adam miał czterech braci: Franciszka, Jerzego, Aleksandra i Antoniego. Znacznie później Jerzy (ur. w 1804 r.) pracował jako lekarz i nie utrzymywał kontaktów z rodziną, młodszy Antoś (ur. w 1805 r.), zmarł w wieku 5 lat, Aleksander i Franciszek pozostawali w dobrych relacjach z najbliższymi, choć los rozproszył ich po świecie. Aleksander był profesorem prawa na uniwersytecie w Charkowie, natomiast kaleki Franciszek (ur. W 1796) jako jedyny z rodziny wziął udział w postaniu listopadowym, a następnie emigrował z kraju ze względów politycznych. W życiu Mickiewicza szczególne miejsce zajmowała matka. Kiedy jako malec wypadł z okna, ofiarowała go Matce Boskiej Ostrobramskiej (nawiązanie w Panu Tadeuszu). W 1807 roku kilkuletni Adaś rozpoczął swoją edukację - uczył się w powiatowej szkole dominikanów. Był przeciętnym uczniem, miewał problemy zdrowotne, co zaważyło na jego ocenach. Brał udział w szkolnym teatrze, gdzie podobno przypadały mu role kobiece ze względu na drobną budowę ciała. W wieku jedenastu lat zaczął tworzyć, początkowo poezję, w tym bajeczki i epigramaty, pierwszym ważniejszym utworem o wymowie satyrycznej był wiersz o pożarze Nowogródka. To podczas tego wydarzenia zaczęła się choroba Mikołaja Mickiewicza (ojca Adama), który zmarł w maju 1812 roku.
Młodość i czas studiów
W 1815 roku skończył edukację w gimnazjum, po czym bezskutecznie usiłował dostać się do Instytutu Medycznego. We wrześniu udał się do Wilna, gdzie został przyjęty do grona studentów Uniwersytetu Wileńskiego. Mieszkał wówczas u księdza - Józefa Mickiewicza, prawdopodobnie dalekiego krewnego, a jednocześnie dziekana Wydziału Fizyczno-Matematycznego, na który uczęszczał. Duchowny troszczył się o dalszą edukację młodzieńca, zwłaszcza w zakresie literatury i sztuki. Poradził mu, by starał się o miejsce w Seminarium Nauczycielskim, co wiązało się z możliwością uzyskania stypendium, ale to było obciążone pewnym zobowiązaniem: za każdy rok nauki należało odpracować dwa lata w wyznaczonej szkole.
Działalność patriotyczna i emigracja polityczna
W trakcie studiów Mickiewicz związał się z kilkoma innymi pasjonatami wiedzy: Tomaszem Zanem, Józefem Jeżowskim, Franciszkiem Malewskim, Onufrym Pietraszkiewiczem, i wspólnie w październiku 1817 roku założyli Towarzystwo Filomatów, czyli miłośników wiedzy z zamiarem wpływania „na instrukcję krajową", czyli stan oświaty, nauczania, poziom fachowy i moralny nauczycieli oraz duchownych. Patriotyzm Towarzystwa Filomatów polegała na działaniu z myślą o ojczyźnie, dbano o etykę obowiązku, cnotę powinności społecznych, walczono z egoizmem w taki sposób by organizować światopogląd zbiorowości.Ich naczelnym hasłem były słowa: „ojczyzna, nauka, cnota".
Mickiewicz w oczach jednego ze słuchaczy jego paryskich wykładów:
„Wysoki, blady, chudy, całkiem czarno ubrany. Mickiewicz nosi na sobie znamię moralnego cierpienia, uśmierzonego przez gorejący mistycyzm. Oczy, których wzrok przytłumiony i jakoby zamglony kryje się prawie zawsze pod długimi powiekami, głowa rozczochrana z lekka pochylona w tył, to widocznie człowiek natchniony. Zabiera głos. Głos ten niski, głuchy, będzie za chwilę tak przenikający, że trudno będzie znieść jego doniosłość."
Młodość i czas studiów
W 1815 roku skończył edukację w gimnazjum, po czym bezskutecznie usiłował dostać się do Instytutu Medycznego. We wrześniu udał się do Wilna, gdzie został przyjęty do grona studentów Uniwersytetu Wileńskiego. Mieszkał wówczas u księdza - Józefa Mickiewicza, prawdopodobnie dalekiego krewnego, a jednocześnie dziekana Wydziału Fizyczno-Matematycznego, na który uczęszczał. Duchowny troszczył się o dalszą edukację młodzieńca, zwłaszcza w zakresie literatury i sztuki. Poradził mu, by starał się o miejsce w Seminarium Nauczycielskim, co wiązało się z możliwością uzyskania stypendium, ale to było obciążone pewnym zobowiązaniem: za każdy rok nauki należało odpracować dwa lata w wyznaczonej szkole.
Działalność patriotyczna i emigracja polityczna
W trakcie studiów Mickiewicz związał się z kilkoma innymi pasjonatami wiedzy: Tomaszem Zanem, Józefem Jeżowskim, Franciszkiem Malewskim, Onufrym Pietraszkiewiczem, i wspólnie w październiku 1817 roku założyli Towarzystwo Filomatów, czyli miłośników wiedzy z zamiarem wpływania „na instrukcję krajową", czyli stan oświaty, nauczania, poziom fachowy i moralny nauczycieli oraz duchownych. Patriotyzm Towarzystwa Filomatów polegała na działaniu z myślą o ojczyźnie, dbano o etykę obowiązku, cnotę powinności społecznych, walczono z egoizmem w taki sposób by organizować światopogląd zbiorowości.Ich naczelnym hasłem były słowa: „ojczyzna, nauka, cnota".
Mickiewicz w oczach jednego ze słuchaczy jego paryskich wykładów:
„Wysoki, blady, chudy, całkiem czarno ubrany. Mickiewicz nosi na sobie znamię moralnego cierpienia, uśmierzonego przez gorejący mistycyzm. Oczy, których wzrok przytłumiony i jakoby zamglony kryje się prawie zawsze pod długimi powiekami, głowa rozczochrana z lekka pochylona w tył, to widocznie człowiek natchniony. Zabiera głos. Głos ten niski, głuchy, będzie za chwilę tak przenikający, że trudno będzie znieść jego doniosłość."
W czerwcu 1816 roku zdał egzaminy końcowe i uzyskał niższy stopień naukowy kandydata filozofii, a następnie w 1819 roku złożył egzamin magisterski. We wrześniu tego samego roku rozpoczął pracę w wyznaczonej szkole powiatowej w Kownie. Latem 1820 roku za sprawą przyjaciela Tomasza Zana wybrał się do Tuhanowicz - majątku Wereszczaków. To miejsce ciepło wspominał do końca swoich dni. W Tuhanowiczach poznał Marylę Wereszczakównę, swoją późniejszą wielką miłość.
„Nie była piękna w znaczeniu jakie do tego wyrazu ludzie przywiązują: niewysoka, okrągłej twarzy, dużych błękitnych oczu i światłych włosów, miała szczególniejszy urok w ustach i spojrzeniu ... Jej piękność nie była w formie ale w duchu ."
W czerwcu 1816 roku zdał egzaminy końcowe i uzyskał niższy stopień naukowy kandydata filozofii, a następnie w 1819 roku złożył egzamin magisterski. We wrześniu tego samego roku rozpoczął pracę w wyznaczonej szkole powiatowej w Kownie. Latem 1820 roku za sprawą przyjaciela Tomasza Zana wybrał się do Tuhanowicz - majątku Wereszczaków. To miejsce ciepło wspominał do końca swoich dni. W Tuhanowiczach poznał Marylę Wereszczakównę, swoją późniejszą wielką miłość.
„Nie była piękna w znaczeniu jakie do tego wyrazu ludzie przywiązują: niewysoka, okrągłej twarzy, dużych błękitnych oczu i światłych włosów, miała szczególniejszy urok w ustach i spojrzeniu ... Jej piękność nie była w formie ale w duchu ."
W tym czasie (rok 1820) powstaje Oda do młodości, manifest programowy młodego pokolenia i wyraz ścierania się światopoglądu romantycznego z oświeceniowym. W roku 1822 ukazuje się pierwszy tom Poezji zawierający m.in. Ballady i romanse, w roku następnym zaś – Grażyna i Dziadów cz.II i IV. Około roku 1823 nasilają się represje wobec tajnych organizacji, Mickiewicz zostaje aresztowany, i po procesie zesłany w głąb Rosji.
Romantyczne podróże
W październiku 1824 roku na zawsze opuszcza Litwę i udaje się na trwające pięć lat wygnanie do centralnych guberni Rosji. Tam zawiera liczne znajomości z poetami DOPISAĆ POETÓW oraz przedstawicielami inteligencji rosyjskiej, poznaje ogromny kraj. W 1825 roku razem z przyjacielem wyrusza do Odessy, a stamtąd na Krym. Poetyckim świadectwem tej podróży był cykl Sonetów krymskich(1826). Również w Rosji Mickiewicz pisze powieść poetycką pt. Konrad Wallenrod(1828). Dzięki pomocy przyjaciół poecie udaje się w roku 1829 opuścić Rosję i odbyć romantyczne podróże po Europie w latach 1829-1831 zwiedza m.in. Berlin, Drezno, Pragę, Karlsbad, Weimar, Rzym, Wenecję, Genewę. W grudniu 1830 roku dociera do przebywającego w Rzymie poety wiadomość o wybuchu w Polsce powstania listopadowego, Mickiewicz podejmuje, nieudane z do dziś niewyjaśnionych do końca przyczyn, próby przedostania się do walczącej ojczyzny. Tak więc Mickiewicz nie bierze udziału w powstaniu, uczestniczy jednak w popowstaniowej Wielkiej Emigracji. Po upadku powstania pisze w Dreźnie trzecią część Dziadów (1832), do dziś uważaną za najwybitniejsze dzieło polskiego romantyzmu. Wydanie tego dzieła było efektem wielu gorzkich refleksji oraz wyrzutów sumienia, które na zawsze zaciążyły nad życiem poety.
W tym czasie (rok 1820) powstaje Oda do młodości, manifest programowy młodego pokolenia i wyraz ścierania się światopoglądu romantycznego z oświeceniowym. W roku 1822 ukazuje się pierwszy tom Poezji zawierający m.in. Ballady i romanse, w roku następnym zaś – Grażyna i Dziadów cz.II i IV. Około roku 1823 nasilają się represje wobec tajnych organizacji, Mickiewicz zostaje aresztowany, i po procesie zesłany w głąb Rosji.
Romantyczne podróże
W październiku 1824 roku na zawsze opuszcza Litwę i udaje się na trwające pięć lat wygnanie do centralnych guberni Rosji. Tam zawiera liczne znajomości z poetami DOPISAĆ POETÓW oraz przedstawicielami inteligencji rosyjskiej, poznaje ogromny kraj. W 1825 roku razem z przyjacielem wyrusza do Odessy, a stamtąd na Krym. Poetyckim świadectwem tej podróży był cykl Sonetów krymskich(1826). Również w Rosji Mickiewicz pisze powieść poetycką pt. Konrad Wallenrod(1828). Dzięki pomocy przyjaciół poecie udaje się w roku 1829 opuścić Rosję i odbyć romantyczne podróże po Europie w latach 1829-1831 zwiedza m.in. Berlin, Drezno, Pragę, Karlsbad, Weimar, Rzym, Wenecję, Genewę. W grudniu 1830 roku dociera do przebywającego w Rzymie poety wiadomość o wybuchu w Polsce powstania listopadowego, Mickiewicz podejmuje, nieudane z do dziś niewyjaśnionych do końca przyczyn, próby przedostania się do walczącej ojczyzny. Tak więc Mickiewicz nie bierze udziału w powstaniu, uczestniczy jednak w popowstaniowej Wielkiej Emigracji. Po upadku powstania pisze w Dreźnie trzecią część Dziadów (1832), do dziś uważaną za najwybitniejsze dzieło polskiego romantyzmu. Wydanie tego dzieła było efektem wielu gorzkich refleksji oraz wyrzutów sumienia, które na zawsze zaciążyły nad życiem poety.
Z Drezna Mickiewicz wraz z rzeszą emigrantów przedostaje się do Paryża, gdzie ukazują się Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (grudzień 1832).W stolicy Francji zostaje wydana wielka epopeja narodowa, Pan Tadeusz(1834). Po roku 1834 Mickiewicz próbuje zaistnieć ze swą twórczością dramatyczną na paryskich scenach. Jednakże żadna z dwóch napisanych po francusku sztuk (Konfederaci barscy, Jakub Jasiński,czyli dwie Polski)nie osiąga sukcesu.
Paryż i ostatnie lata życia
Szczęścia nie przynosi również ślub z Celiną Szymanowską (1834). Pogarsza się sytuacja finansowa poety, który jest w bardzo złym stanie psychicznym. W roku 1839 Adam Mickiewicz wyjeżdża do Lozanny(Szwajcaria), gdzie obejmuje katedrę profesora literatury rzymskiej na tamtejszym uniwersytecie. W Szwajcarii powstają ostatnie wiersze poety, tak zwane Liryki lozańskie (1839). W 1840 roku wraca do Paryża, rozpoczyna cykl wykładów w College de France, oprócz tego koncentruje się na dziełach prozą, publicystyce oraz działalności politycznej. Najtragiczniejszy okres w życiu autora to lata czterdzieste. Znalazł się pod wpływem Andrzeja Towiańskiego, mistyka, filozofa, podającego się za proroka nowej wiary. Mickiewicz uczestniczył w działalności Koła Towiańczyków, za co został usunięty z College de France. Po roku 1848 (Wiosna Ludów) zaangażowany w działalność polityczną, usiłuje stworzyć polski legion, który mógłby walczyć z zaborcami. Pisze wtedy Skład zasad, a w roku następnym redaguje w Paryżu rewolucyjne pismo La Tribune des Peuples. Na początku lat pięćdziesiątych Mickiewicz pracuje w jednej z wielkich bibliotek paryskich. Jednak na wieść o wybuchu wojny krymskiej wyjeżdża do Konstantynopola, gdzie trwająca epidemia cholery staje się przyczyną jego śmierci 26 listopada 1855 roku.
Mickiewicz stał się symbolem tożsamości narodowej, jako ten, który piórem i czynem walczył o podtrzymanie tej tożsamości. Po śmierci poety rozpoznawano jego dzieła, "Dziady" doczekały się wielu inscenizacji, wystawiono na scenie "Pana Tadeusza". Badacze pisali o Mickiewiczu książki, recenzowali jego utwory. Część z nich (utwory podejmujące problematykę narodową, społeczną, będące swoistym zwierciadłem epoki czy wyznaczające nowe "trendy" w poezji) nieco później weszły do kanonu lektur szkolnych,. Wystawiono poecie wiele pomników, które potem burzono i na powrót odbudowywano - gdy zmieniał się wiatr dziejów; lecz ten, który on sam sobie zbudował - pomnik dzieł literackich jest najbardziej trwały i niezniszczalny.
Kalendarium w pigułce:
1798 – urodzony w Zaosiu
1815-1824 – okres wileńsko-kowieński (studia, praca nauczyciela)
1824-1829 – zesłanie w głąb Rosji
1829-1830 – romantyczne podróże
1831-1832 – próby przyłączenia się do powstania i pobyt w Rosji
1832-1839 – Paryż
1839/1840 – pobyt w Lozannie
1840-1844 – College de France
1842-1847 – działalność w Kole Towiańskiego
1848 – Włochy, próba utworzenia legionu polskiego
1849 – „Trybuna Ludów" w Paryżu
1850-1855 – pobyt w Paryżu, praca bibliotekarza
1855 – wyjazd do Konstantynopola, śmierć 26 XI 1855r.
Przygotowując biografię skorzystano z:
www.adam-mickiewicz.wyklady.org
Alina Witkowska, Ryszard Przybylski: Romantyzm. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Monika Salomońska: Matura!. Agencja Wydawnicza GREG.
Mickiewicz w ciekawostkach i aforyzmach
Czy Mickiewiczowi podano kiedyś czarną polewkę ?
Wbrew romantycznej legendzie przezornie nigdy oficjalnie nie starał się o rękę oczytanej, znającej języki i muzykalnej Maryli Wereszczakówny, która skradła mu serce.
Dlaczego Mickiewicz nie miał szans na szczęście w małżeństwie?
Ze względu na jego skłonność do romansów i skromne dochody oraz wiążący się z tym ciągły niedostatek.
Z jakim podstępem wiązało się umożliwienie Mickiewiczowi zamieszkania w Paryżu?
Wieszcz został przemycony do Paryża wraz z listami i paczkami karetką pocztową, stąd najpierw znalazł się na poczcie - miał oficjalny zakaz wjazdu do stolicy Francji, aby nie stosować się do niego zrezygnował z e statusu emigranta politycznego.
Dziesięć sentencji wieszcza, które warto zapamiętać:
Wiedzę możemy zdobywać od innych, ale mądrości musimy nauczyć się sami
... prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie
W ciężkiej dla wszystkich podróży życia nie godzi się własnych ciężarów na cudze barki zwalać
Tak w każdym miejscu i o każdej dobie Gdziem z tobą płakał, gdziem się z tobą bawił, Wszędzie i zawsze będę ja przy tobie, Bom wszędzie cząstkę swej duszy zostawił
A słońce Prawdy wschodu nie zna ni zachodu
Kto nie był ani razu człowiekiem, temu człowiek nic nie pomoże
Człowiek własną pracą i wysilenim do wszystkiego dojść może
Nie ten jest egoistą, co od ludzi stroni, ale ten , kto za bliźnim jak za łupem goni
Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy, i noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy
Miej serce i patrzaj w serce
SZKOLNI GLOBTROTERZY W NOWOGRODZKICH PROGACH MUZEUM ADAMA MICKIEWICZA
Oto niektóre fotograficzne trofea naszych gimnazjalistów z 2010 roku, zdobyte podczas letnich wędrówek w rodzinnych stronach Mickiewicza - dzięki uprzejmości Michała Stachowicza.
Z Drezna Mickiewicz wraz z rzeszą emigrantów przedostaje się do Paryża, gdzie ukazują się Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (grudzień 1832).W stolicy Francji zostaje wydana wielka epopeja narodowa, Pan Tadeusz(1834). Po roku 1834 Mickiewicz próbuje zaistnieć ze swą twórczością dramatyczną na paryskich scenach. Jednakże żadna z dwóch napisanych po francusku sztuk (Konfederaci barscy, Jakub Jasiński,czyli dwie Polski)nie osiąga sukcesu.
Paryż i ostatnie lata życia
Szczęścia nie przynosi również ślub z Celiną Szymanowską (1834). Pogarsza się sytuacja finansowa poety, który jest w bardzo złym stanie psychicznym. W roku 1839 Adam Mickiewicz wyjeżdża do Lozanny(Szwajcaria), gdzie obejmuje katedrę profesora literatury rzymskiej na tamtejszym uniwersytecie. W Szwajcarii powstają ostatnie wiersze poety, tak zwane Liryki lozańskie (1839). W 1840 roku wraca do Paryża, rozpoczyna cykl wykładów w College de France, oprócz tego koncentruje się na dziełach prozą, publicystyce oraz działalności politycznej. Najtragiczniejszy okres w życiu autora to lata czterdzieste. Znalazł się pod wpływem Andrzeja Towiańskiego, mistyka, filozofa, podającego się za proroka nowej wiary. Mickiewicz uczestniczył w działalności Koła Towiańczyków, za co został usunięty z College de France. Po roku 1848 (Wiosna Ludów) zaangażowany w działalność polityczną, usiłuje stworzyć polski legion, który mógłby walczyć z zaborcami. Pisze wtedy Skład zasad, a w roku następnym redaguje w Paryżu rewolucyjne pismo La Tribune des Peuples. Na początku lat pięćdziesiątych Mickiewicz pracuje w jednej z wielkich bibliotek paryskich. Jednak na wieść o wybuchu wojny krymskiej wyjeżdża do Konstantynopola, gdzie trwająca epidemia cholery staje się przyczyną jego śmierci 26 listopada 1855 roku.
Mickiewicz stał się symbolem tożsamości narodowej, jako ten, który piórem i czynem walczył o podtrzymanie tej tożsamości. Po śmierci poety rozpoznawano jego dzieła, "Dziady" doczekały się wielu inscenizacji, wystawiono na scenie "Pana Tadeusza". Badacze pisali o Mickiewiczu książki, recenzowali jego utwory. Część z nich (utwory podejmujące problematykę narodową, społeczną, będące swoistym zwierciadłem epoki czy wyznaczające nowe "trendy" w poezji) nieco później weszły do kanonu lektur szkolnych,. Wystawiono poecie wiele pomników, które potem burzono i na powrót odbudowywano - gdy zmieniał się wiatr dziejów; lecz ten, który on sam sobie zbudował - pomnik dzieł literackich jest najbardziej trwały i niezniszczalny.
Kalendarium w pigułce:
1798 – urodzony w Zaosiu
1815-1824 – okres wileńsko-kowieński (studia, praca nauczyciela)
1824-1829 – zesłanie w głąb Rosji
1829-1830 – romantyczne podróże
1831-1832 – próby przyłączenia się do powstania i pobyt w Rosji
1832-1839 – Paryż
1839/1840 – pobyt w Lozannie
1840-1844 – College de France
1842-1847 – działalność w Kole Towiańskiego
1848 – Włochy, próba utworzenia legionu polskiego
1849 – „Trybuna Ludów" w Paryżu
1850-1855 – pobyt w Paryżu, praca bibliotekarza
1855 – wyjazd do Konstantynopola, śmierć 26 XI 1855r.
Przygotowując biografię skorzystano z:
www.adam-mickiewicz.wyklady.org
Alina Witkowska, Ryszard Przybylski: Romantyzm. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Monika Salomońska: Matura!. Agencja Wydawnicza GREG.
Mickiewicz w ciekawostkach i aforyzmach
Czy Mickiewiczowi podano kiedyś czarną polewkę ?
Wbrew romantycznej legendzie przezornie nigdy oficjalnie nie starał się o rękę oczytanej, znającej języki i muzykalnej Maryli Wereszczakówny, która skradła mu serce.
Dlaczego Mickiewicz nie miał szans na szczęście w małżeństwie?
Ze względu na jego skłonność do romansów i skromne dochody oraz wiążący się z tym ciągły niedostatek.
Z jakim podstępem wiązało się umożliwienie Mickiewiczowi zamieszkania w Paryżu?
Wieszcz został przemycony do Paryża wraz z listami i paczkami karetką pocztową, stąd najpierw znalazł się na poczcie - miał oficjalny zakaz wjazdu do stolicy Francji, aby nie stosować się do niego zrezygnował z e statusu emigranta politycznego.
Dziesięć sentencji wieszcza, które warto zapamiętać:
Wiedzę możemy zdobywać od innych, ale mądrości musimy nauczyć się sami
... prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie
W ciężkiej dla wszystkich podróży życia nie godzi się własnych ciężarów na cudze barki zwalać
Tak w każdym miejscu i o każdej dobie Gdziem z tobą płakał, gdziem się z tobą bawił, Wszędzie i zawsze będę ja przy tobie, Bom wszędzie cząstkę swej duszy zostawił
A słońce Prawdy wschodu nie zna ni zachodu
Kto nie był ani razu człowiekiem, temu człowiek nic nie pomoże
Człowiek własną pracą i wysilenim do wszystkiego dojść może
Nie ten jest egoistą, co od ludzi stroni, ale ten , kto za bliźnim jak za łupem goni
Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy, i noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy
Miej serce i patrzaj w serce
SZKOLNI GLOBTROTERZY W NOWOGRODZKICH PROGACH MUZEUM ADAMA MICKIEWICZA
Oto niektóre fotograficzne trofea naszych gimnazjalistów z 2010 roku, zdobyte podczas letnich wędrówek w rodzinnych stronach Mickiewicza - dzięki uprzejmości Michała Stachowicza.
